Το πραξικόπημα της 15ης Ιούλη 1974 οδήγησε στην εισβολή πέντε μέρες αργότερα (φωτ.)

Η βρετανική διπλωματία αξιοποίησε την πολιτική τού «διαίρει και βασίλευε» στο νησί, από τη γέννηση του λαϊκού κινήματος το 1945 εφαρμόζοντας την πολιτική των «μητέρων πατρίδων». Με την ανάληψη της ηγεμονίας στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα από τις ΗΠΑ, αυτές ενέταξαν την Κύπρο στο στρατηγικό σχεδιασμό, το δικό τους και του ΝΑΤΟ.

Τη δεκαετία του 1950, ο Γεώργιος Γρίβας ίδρυσε την ΕΟΚΑ και ο Ραούφ Ντενκτάς την ΤΜΤ. Τυπικά η ΕΟΚΑ έκανε εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, έχοντας ωστόσο στις τάξεις της πέρα από τους αγνούς αγωνιστές και φασιστικά στοιχεία τα οποία επιδίδονταν στο κυνήγι των κομμουνιστών και των Τουρκοκυπρίων. Η Βρετανία από πολύ νωρίς έκανε χρήση της απειλής της διχοτόμησης, ενώ στο παιχνίδι μπήκε και η Τουρκία.

Σε αυτές τις συνθήκες κρίσης με τους φόνους της ΤΜΤ και της ΕΟΚΑ να δίνουν το ρυθμό των εξελίξεων, η Κυπριακή Δημοκρατία «ανεξαρτητοποιήθηκε» από τη Βρετανία το 1960. Παράλληλα υπογράφτηκαν οι Συνθήκες Ζυρίχης - Λονδίνου, οι οποίες και έθεσαν τις βάσεις για τη διχοτόμηση του νησιού, διατηρώντας στο ακέραιο τις βρετανικές βάσεις και προβλέποντας εγγυήτριες δυνάμεις. Ετσι γεννήθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία, με προίκα από την αρχή τη διχοτόμηση.

Ο Πρόεδρος Μακάριος το 1963 πρότεινε τις αλλαγές των 13 σημείων στο Σύνταγμα του '60, τροποποιώντας τις συμφωνίες και την ισορροπία στην κατανομή της εξουσίας με τους Τουρκοκύπριους. Ξέσπασαν ενδοκοινοτικά επεισόδια, με αποτέλεσμα να καταρρεύσει το Σύνταγμα το '64 και να σχηματιστεί κυβέρνηση που αποκλείει τους Τουρκοκύπριους. Σ' αυτό το πλαίσιο δημιουργήθηκαν τουρκοκυπριακοί θύλακες. Οι συγκρούσεις γενικεύτηκαν και μ' αυτό το πρόσχημα η τουρκική αεροπορία βομβάρδισε περιοχές της Κύπρου, ενώ εγκαταστάθηκαν και τα πρώτα ειρηνευτικά στρατεύματα του ΟΗΕ.

Από το 1960 έως και το 1974 οι ΗΠΑ προωθούν πολιτική αποδιεθνοποίησης - ΝΑΤΟποίησης του Κυπριακού, χωρίς αντιδράσεις από τις εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις. Κατά τη διάρκεια της επταετούς χούντας στην Ελλάδα οι ΗΠΑ προσανατολίζονται στη διχοτόμηση και λαμβάνουν τα απαιτούμενα μέτρα. Ετσι αποχωρεί η ελληνική μεραρχία από τη Μεγαλόνησο ούτως ώστε να περιοριστεί στο ελάχιστο το ενδεχόμενο ενός ελληνοτουρκικού πολέμου.

Το αποκορύφωμα των σχεδίων της διχοτόμησης αποτέλεσε το πραξικόπημα της δικτατορίας του Ιωαννίδη ενάντια στην κυβέρνηση του Μακαρίου, στις 15 Ιούλη 1974, το οποίο δεν ακολούθησε η παραμικρή προσπάθεια προκειμένου να εμποδιστεί η τουρκική εισβολή. Το πραξικόπημα είχε την έγκριση και τη στήριξη των ΗΠΑ. Για να φτάσουμε στα τραγικά γεγονότα, όπου στις 20 Ιούλη 1974 οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις εισβάλλουν στο νησί, ενώ στις 14-16 Αυγούστου πραγματοποιείται ο δεύτερος «Αττίλας» και το 36,3% της Κύπρου τίθεται υπό κατοχή μέχρι και σήμερα.

Σε ανακοίνωσή του για τη μαύρη επέτειο, το ΑΚΕΛ σημειώνει:

«Για μια ακόμα φορά καταδικάζουμε με τον πιο έντονο τρόπο το προδοτικό φασιστικό πραξικόπημα της αθηναϊκής χούντας και της ΕΟΚΑ Β', που αποτέλεσαν την πρώτη φάση της τραγωδίας του 1974. Το πραξικόπημα της 15ης του Ιούλη 1974 δεν ήταν στιγμιαία πράξη αφρόνων, αλλά το αποτέλεσμα ενός προμελετημένου εγκλήματος που από χρόνια είχε σχεδιαστεί.

Το ΑΚΕΛ καταδικάζει την όποια προσπάθεια παραχάραξης της ιστορίας και αποενοχοποίησης του Γρίβα και της ΕΟΚΑ Β'. Η υπεράσπιση της ιστορικής αλήθειας και η μεταλαμπάδευσή της στη νέα γενιά είναι αναγκαία προκειμένου να μην βρίσκουν εύφορο έδαφος τα ιδεολογήματα του γριβισμού και της ακροδεξιάς».

Το ΑΚΕΛ «καλεί τον κυπριακό λαό και τις πολιτικές δυνάμεις να συσπειρωθούν γύρω από τον Πρόεδρο Χριστόφια και να στηρίξουν τον τιτάνιο αγώνα που διεξάγει για τη δικαίωση της Κύπρου. Η απαλλαγή από την κατοχή και η επανένωση της πατρίδας μας θα είναι ταυτόχρονα και η μεγάλη δικαίωση των ηρώων της δημοκρατικής αντίστασης».